روان درمانی حرکتی
حرکت درمانی، رقص درمانی یا روان درمانی حرکتی یکی از روش‌های درمانی خلاقانه محسوب میشود که از حرکت برای کمک به افراد جهت مقابله با آسیب (جسمی یا ذهنی)، ناتوانی یا چالش‌های زندگی بهره می‌گیرد. هدف از روان درمانی حرکتی افزایش سلامت شناختی، جسمی، ذهنی و عاطفی فرد است. بسیاری از ما رقصیدن در جمع را دوست نداریم. جلسات رقص درمانی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که چالش‌های افراد را در نظر داشته باشند.
بدن و جسم خانه روح ماست، هر چه فضای این خانه امن تر و آرام تر باشد ، فرصت رشد و شکوفایی بیشتری برای روح ما فراهم میشود. درطول زندگی، بدن تمامی تجربه ها، خاطرات و احساسات را درک میکند، بنابرابن توجه به جسم می‌تواند به ما کمک کند آسیب هایی بجا مانده در خود را بهتر بشناسیم و آنها را رفع کنیم.
ارتباط جسم و ذهن همیشگی و ناگسستنی است، ما جهان را از طریق حواس (پنجگانه) مربوط به جسم درک می‌کنیم و از طریق پردازش های درونی مربوط به ذهن به آنها پاسخ میدهیم . اگر در طی این فرایند خلاقیت و زیبایی بیشتری استفاده کنیم، برخورد ما با جهان جلوه متفاوت تر و بهتری خواهد داشت. هنر به ذات دارای خلاقیت و زیبایی است و درمان‌های مبتنی بر هنر، فرآیندهایی غیرتهدیدکننده هستند که به ما کمک می‌کنند تا آسیب ها و چالش‌های خود را راحت تر حل کنیم.
حرکت درمانی یا رقص درمانی (رواندرمانی حرکتی) یکی از روش‌های درمانی خلاقانه محسوب میشود که از حرکت برای کمک به افراد جهت مقابله با آسیب (جسمی یا ذهنی)، ناتوانی یا چالش‌های زندگی بهره می‌گیرد. هدف از حرکت درمانی افزایش سلامت شناختی، جسمی، ذهنی و عاطفی فرد است.
یک جلسه حرکت درمانی می‌تواند شامل فعالیت‌های مختلف از کشش تا رقص بدون ساختار باشد، و افراد را تشویق میکند تا احساسات، افکار و ایده‌های خود را از طریق حرکت دادن بدن در فضایی امن بیان کنند.
مراحل مختلف جلسات رقص درمانی یا روان درمانی حرکتی
بسیاری از ما رقصیدن در جمع را دوست نداریم. جلسات رقص درمانی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که چالش‌های افراد را در نظر داشته باشند. هر جلسه رقص درمانی چهار جنبه دارد:
- گرم کردن یا ایجاد حرکت از طریق بازی‌ها و فعالیت‌ها، به شرکت‌کنندگان کمک میکند تا با روند جلسات هماهنگ شوند و حرکات را به راحتی انجام دهند.
- تمرین موضوعی که در آن نیازهای خاص درمانجو یا گروه مورد توجه قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، تمرین موضوعی ممکن است در جهت تحقق اهداف هماهنگی بدن و رشد حرکتی باشد. سپس درمانگر فعالیت‌هایی را ارائه می‌دهد که به فرد کمک کند هماهنگی بدن خود را کشف کرده و آن را بهبود بخشد.
- مرحله سرد کردن بدن که از تنفس و حرکت برای کمک به آرام شدن فرد استفاده می شود.
- مرحله گفتگو که در آن فرد یا گروه با درمانگر درباره جلسه صحبت می‌کنند. معمولا موضوع گفتگوی درمانگر و مراجعه‌کننده این است که درمانجو چگونه می‌تواند تجربیاتی را که در طول کارگاه کسب کرده است را در زندگی روزمره خود استفاده کند؟
فواید حرکت درمانی
تحقیقات در مورد فواید فیزیکی، ذهنی و عاطفی حرکت درمانی دارای گستردگی فراوان است. بخشی از آن شامل موارد زیر میباشد:
بهبود سلامت روانی
درمانگران می‌گویند که اگرچه حرکت درمانی بیماری روانی را درمان نمی‌کند، اما می‌تواند عملکرد فرد را بهبود بخشد. افرادی که از داروهای روانپزشکی استفاده می‌کنند ممکن است احساس بی‌حالی کنند یا متوجه شوند که عملکرد شناختی آنها تغییر کرده است. حرکت درمانی یک درمان مکمل برای دارو ارائه می‌دهد، دقیقا مانند فیزیوتراپی برای افرادی که مشکلات جسمی دارند. حرکت یا رقص درمانی به فرد کمک میکند تا با چالش‌های خود مقابله کند و او را قادر می‌سازد تا با آنها زندگی کند. همچنین به آنها کمک میکند تا با خودشان ارتباط برقرار کنند و از برچسبی که ممکن است به خاطر بیماری‌شان به آنها تحمیل شود، رهایی یابند.
محققانی که به دنبال تعیین مزایای حرکت درمانی برای انواع جنبه‌های روانشناختی سلامت هستند، یک متاآنالیز در سال 2019 انجام دادند که در آن 41 نمونه کارآزمایی بالینی بررسی شد و در مجموع 2374 شرکت‌کننده شرکت داشتند. نتایج نشان داد که حرکت درمانی باعث بهبود موارد زیر میشود:
- اضطراب
- افسردگی
- کیفیت زندگی
- شناخت، یعنی توانایی تفکر و به خاطر سپردن
- مهارت‌های بین فردی
آنها همچنین دریافتند که این مزایا ممکن است بلند مدت باشد.
بهبود افسردگی
در حالی که متاآنالیز فوق به طور کلی سلامت روانی را مورد بررسی قرار داد، اما یک بررسی در سال 2019 منحصرا به افسردگی پرداخت. این هشت کارآزمایی بالینی را ارزیابی کرد که اثرات حرکت درمانی را بر روی 351 بزرگسال مبتلا به این بیماری بررسی کردند.
محققان شواهد را با کیفیت متوسط تا بالا توصیف کردند و به این نتیجه رسیدند که این روش درمانی می‌تواند درمان موثری برای بزرگسالان مبتلا به افسردگی باشد. با این حال آنها نمی‌توانستند اثربخشی آن را برای کودکان، نوجوانان یا سالمندان قضاوت کنند، زیرا مطالعات عمدتا این جمعیت‌ها را حذف کرده بودند.
کاهش عوارض بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون یک بیماری تخریب‌کننده سیستم عصبی است که راه رفتن فرد را مختل میکند و می‌تواند خطر زمین خوردن را افزایش دهد. یک بررسی در سال 2018 به بررسی 40 مورد پرداخت که اثرات رقص و موسیقی بر علائم این بیماری را بررسی می‌کردند. نتایج نشان داد که حرکت درمانی می‌تواند راه رفتن را در بیماران پارکینسون بهبود بخشد.
درمان عوارض سرطان
اثرات سرطان فراتر از سلامت جسمانی است، زیرا این بیماری اغلب بر احساسات و مهارت‌های اجتماعی افراد نیز تأثیر می‌گذارد. امروزه درمان سرطان به طور فزاینده‌ای شامل مداخلات روانی اجتماعی نیز میشود. برای بررسی مزایای حرکت درمانی برای سرطان، یک مطالعه در سال 2015، سه کارآزمایی بالینی را بررسی کرد که در مجموع 207 فرد مبتلا به سرطان سینه را شامل شدند.
تجزیه و تحلیل داده‌ها نتایج متفاوتی را نشان داد اما ثابت کرد که حرکت درمانی می‌تواند به موارد زیر کمک کند:
- افزایش قدرت
- افزایش کیفیت زندگی
- کاهش روان‌تنی، که بروز علائم جسمی متعدد به دلایل روانی است.
کاهش فشار خون بالا
یک متاآنالیز در سال 2020، پنج کارآزمایی بالینی را ارزیابی کرد که به اثرات حرکت درمانی بر فشار خون می‌پرداخت. علیرغم تعداد کم کارآزمایی‌ها، نتایج نشان داد که حرکت درمانی می‌تواند به طور قابل توجهی فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را در افراد مبتلا به فشار خون بالا کاهش دهد.
بهبود نارسایی مزمن قلبی
یک مطالعه در سال 2014، تأثیرات حرکت درمانی را در افراد مبتلا به نارسایی قلبی مزمن یا مداوم بررسی کرد. محققان دریافتند که حرکت درمانی ظرفیت ورزش و کیفیت زندگی بیماران قلبی را افزایش می‌دهد. در نتیجه پزشکان گنجاندن حرکت یا رق درمانی در برنامه‌های توانبخشی قلبی را توصیه می‌کنند.
انواع حرکت درمانی
برخی از محبوب‌ترین انواع حرکت درمانی بدن عبارتند از:
- یوگا
- تایچی
- ماساژ درمانی
- رقص درمانی
- حرکت درمانی چیگونگ
نمایش درمانی چیست؟
